Məhsəti Gəncəvinin əsl adı Mənicə imiş. Deyilənlərə görə, Səlcuq hökmdarı Sultan Səncərlə söhbətlərinin birində Mənicə öz mühitində hamıdan kiçik və görünməz olduğunu söyləyir. Sultan isə onunla razılaşmayıb deyir: “To, meh-həsti”. (Sən hamıdan böyüksən). Başqa mənbədə Sultan Səncərin diqqətini onun gözlənilmədən yağan qar haqqında bədahətən söylədiyi bir rübainin çəkdiyi bildirilir: “Göylər sənə gümüşü xalça göndərib ki, atının nalı bulanmasın”. Sultan bu rübaini eşitdikdən sonra şairəni “Mə-histi” (Ən böyük) adı ilə mükafatlandırmış və onu öz yaxın əhatəsinə qəbul etmişdi.
Abbasqulu ağa Bakıxanovun “Gülüstani-İrəm” əsərinin “Nəticə” adlanan hissəsində irəli sürülmüş fərziyyəyə görə, “Məhsəti” “mah” və “səti” olmaqla iki sözdən ibərətdir və “böyük xanım” anlamına gəlir. Nəhayət, başqa bir ehtimala əsasən, bu ad “mah” və “səti” (Ay xanım) sözlərindən düzəlib. (Nizami Gəncəvinin Məhin Banusu (“Xosrov və Şirin“) da bunun analoqudur).
Beləliklə də, “meh-həsti” və ya “mə-histi” “Məhsəti”yə çevrilərək şairin təxəllüsü olur.
Bəzi mənbələrə görə, Məhsəti Gəncəvi qadın yox, kişi olmuş, yaxud bu adda konkret şəxs olmamışdır. Ümumiyyətlə, Məhsəti Gəncəvi haqda ziddiyyətli məlumatlar çoxdur.
|